Groene knolamaniet (Amanita phalloides)

 
 
De groene knolamaniet is een uiterst giftige paddenstoel en wordt beschouwd als één van de giftigste ter wereld. Het eten van één exemplaar kan reeds leiden tot een fatale vergiftiging. Niet voor niets wordt hij in het Engels "death cap" (hoed des doods) genoemd.
 
 
 
 

Incubatietijd

De tijdspanne tussen de inname en het optreden van de symptomen is lang. Gemiddeld een 12-tal uur. Deze incubatieperiode kan oplopen tot 48 uur.

 
 
 
 

Symptomen

De groene knolamaniet (Amanita phalloides) behoort tot de giftigste paddenstoelen ter wereld.
Groene knolamaniet (Amanita phalloides) - Foto: Johan Allard
De groene knolamaniet behoort tot de giftigste paddenstoelen ter wereld.
De groene knolamaniet doorloopt verschillende ontwikkelingsstadia en neemt verschillende kleuren en vormen aan.

Vergiftiging met de groene knolamaniet geeft geen onmiddellijke klachten. De eerste symptomen treden gemiddeld pas een 12-tal uur (soms zelfs 48 uur) na inname op. Vooral braken en diarree zijn kenmerkend in deze fase.

Het gif tast de lever aan, een vitaal orgaan dat onder andere allerlei afvalstoffen en giftige stoffen uit het bloed neutraliseert. De eerste tekens van leveraantasting kunnen via een bloedafname worden vastgesteld. Ook de nieren worden ernstig aangetast. Zowel de lever als de nieren zijn essentiële organen voor het lichaam. Aantasting van beide kan overlijden tot gevolg hebben.  

De intoxicatie verloopt in 3 fasen:

  • Fase van agressie: de eerste tekenen zijn deze van een gastro-enteritis met braken en overvloedige diarree. Dit leidt tot uitdrogingsverschijnselen.

  • Fase van schijnbaar herstel: de maag-darmstoornissen lijken minder ernstig te worden. Maar bij bloedafname worden de eerste tekenen van leveraantasting vastgesteld.

  • Hepato-renale fase: door aantasting van de lever treden er bloedingsstoornissen op. De verhoogde concentratie van ammoniak in het bloed leidt tot verwardheid en coma (hepatische encefalopathie). De nieren worden eveneens beschadigd.

 

 
 
 
 

Behandeling

Bij inname van de groene knolamaniet is hospitalisatie op intensieve zorgen noodzakelijk.

De behandeling is grotendeels symptomatisch vermits er geen tegengif bestaat. In sommige gevallen is zelfs een levertransplantatie nodig.

 
 
 
 

Risico

De Amanita phalloides is verantwoordelijk voor het merendeel van de dodelijke ongevallen.

Ongeveer 17 % van de slachtoffers sterft binnen tien dagen na het eten van de paddenstoel. De prognose werd beter door de medische vooruitgang inzake reanimatie. Toch blijft een intoxicatie met Amanita phalloides uiterst ernstig. 

 
 
 
 

Preventie

De groene knolamaniet doorloopt verschillende ontwikkelingsstadia en neemt verschillende kleuren en vormen aan.
Jonge exemplaren van de groene knolamaniet, in eivorm, kunnen verward worden met de stuifzwam (Lycoperdon)
Groene knolamaniet (Amanita phalloides).
  • De groene knolamaniet heeft verschillende ontwikkelingsstadia: de jonge vormen, eivormen, kunnen verward worden met de stuifzwam.

  • De witte exemplaren worden soms verward met eetbare witte paddenstoelen, zoals onder andere de gladde boskampernoelje en de duifzwam.

  • Een onervaren paddenstoelplukker kan de groene vorm verwarren met Russala (russala) of met groene Tricholamaspecies (ridderzwam).

  • De Amanita virosa (kleverige knolamaniet) en de Amanita verna (voorjaarsamaniet) hebben dezelfde toxiciteit als de Amanita phalloides (groene knolamaniet).