Bleekwater

 
 
Er gebeuren vaak ongevallen als men bleekwater mengt met een zuur of bij het reinigen van de toiletpot, als men bleekwater na een ontkalker gebruikt. Hierbij komen onmiddellijk gevaarlijke dampen vrij. Gebruik dus nooit bleekwater in combinatie met andere producten, zoals een ontstopper of een ontkalker.
 
 
 
 

Symptomen

Inademen

Het mengen van bleekwater met een zuur is een vaak voorkomend ongeval. Het gebeurt bijvoorbeeld bij het reinigen van de toiletpot wanneer bleekwater gelijktijdig met een ontkalker wordt gebruikt. Het zuur van de ontkalker werkt in op het bleekwater waarbij chloordampen vrijkomen. Anderzijds kan bij een geconcentreerde oplossing soms chloordamp vrijkomen zonder dat het bleekwater met een ander product werd gemengd.

  • Het eenmalig inademen van chloordamp kan aanleiding geven tot irritatie van de bovenste luchtwegen met tranende ogen, neusloop, een prikkelende keel en hoest.

  • Wanneer de blootstelling echter langdurig is of wanneer de betrokken persoon allergisch is of aan astma lijdt, kunnen meer uitgesproken ademhalingsklachten optreden zoals kortademigheid en pijn op de borst bij het (diep) ademhalen.

Inslikken

  • verdunde oplossing*: de inname van een kleine hoeveelheid is niet gevaarlijk. Het kan leiden tot milde symptomen van misselijkheid, braken en buikpijn. Grote hoeveelheden kunnen brandwonden in de mond, slokdarm en maag veroorzaken.

  • geconcentreerde oplossing**: de inname kan brandwonden in de mond, slokdarm en maag veroorzaken.

Een contact met de huid

Afhankelijk van de concentratie van het bleekwater kan een huidcontact leiden tot helemaal geen probleem (gebruiksklare oplossingen), tot een irritatie van de huid of zelfs tot een ernstige brandwonde (sterk geconcentreerde oplossingen).

Een spat in het oog

Afhankelijk van de concentratie van het bleekwater kan een spat in het oog leiden tot een lichte irritatie (gebruiksklare oplossingen) of tot een ernstige brandwonde (sterk geconcentreerde oplossingen).

 
 
 
 

Behandeling

Bij bleekwater in combinatie met andere producten kunnen irriterende dampen vrijkomen.

Inademen

  • Bij eenmalig inademen van chloordamp met irritatie van de bovenste luchtwegen, tranende ogen, neusloop, een prikkelende keel en hoest moet je onmiddellijk de plaats van het ongeval verlaten. Over het algemeen zullen de symptomen spontaan verdwijnen na enkele uren. Wanneer de klachten echter langer dan zes uur na de blootstelling aanhouden, is een doktersadvies aangewezen.

  • Wanneer van in het begin hevige klachten optreden (moeilijkheden om te ademen, de indruk te verstikken) is doktersadvies aangewezen.

  • Mensen die allergisch zijn of die astma hebben en symptomen vertonen, wachten beter niet af maar gaan best onmiddellijk naar de huisarts.

Inslikken

Laat het slachtoffer NIET braken.

  • verdunde oplossing*: wanneer iemand een kleine hoeveelheid bleekwater ingenomen heeft, moet je water te drinken geven om het bleekwater te verdunnen en om zo de irriterende werking te verminderen. Bij maagpijn mag je een maagbeschermend geneesmiddel geven. Wanneer iemand een grote hoeveelheid bleekwater ingenomen heeft, geef je water te drinken en breng je het slachtoffer zo snel mogelijk naar het ziekenhuis.

  • geconcentreerde oplossing**: geef water te drinken en breng het slachtoffer zo snel mogelijk naar het ziekenhuis.

Een contact met de huid

  • verdunde oplossing *: spoel de huid overvloedig met water en verwijder verontreinigde kledij en schoenen. In principe moet dit volstaan. Indien er toch een irritatie ontstaat, is doktersadvies aangewezen. 

  • geconcentreerde oplossing**: spoel de huid overvloedig met water of neem een douche gedurende 30 minuten en verwijder ondertussen verontreinigde kledij en schoenen. Indien de huid irritatie vertoont is een doktersadvies noodzakelijk.

Een spat in het oog

In alle omstandigheden: 

  • Spoel het oog overvloedig met water gedurende minstens 10 minuten.

  • Spoel WEG van het niet-aangetaste oog. Houd daarbij de oogleden zo goed als mogelijk opengesperd.

  • Bij het dragen van contactlenzen: als ze makkelijk te verwijderen zijn, verwijder dan eerst de lenzen en spoel daarna.

Nadien:

  • verdunde oplossing*: na het spoelen doe je geen zalf of druppels in het oog, maar wacht je een uur af. Als het oog dan nog geïrriteerd is, is doktersadvies nodig. 

  • geconcentreerde oplossing**: ga na het spoelen - wat een prioriteit is - onmiddellijk naar het ziekenhuis voor een oogonderzoek. 

 
 
 
 

Toxiciteit

Natriumhypochloriet structuurformule en molecuulmodel

Een oplossing van natriumhypochloriet wordt in de handel meestal javel, javelwater, bleekwater of eau de javel genoemd

De zuurtegraad (pH) van natriumhypochloriet oplossing is ongeveer 11 à 12. Dit komt omdat men er natriumhydroxide aan toevoegt, om te voorkomen dat er chloorgas vrijkomt. Chloorgas begint vrij te komen uit natriumhypochloriet oplossing bij pH-waarden beneden 5.

Natriumhypochloriet is een zeer reactieve stof. Vermengd met zuren wordt hypochloriet ontbonden en al de chloor die het bevat, komt vrij in gasvormige toestand.

Natriumhypochloriet wordt vooral gebruikt omwille van zijn ontsmettende werking. Het combineert bacteriëndodende, virusdodende, schimmelwerende en sporendodende eigenschappen.

 
 
 
 

Risico

  • Bij verdunde oplossingen (< 5 % natriumhypochloriethuishoudelijk, gebruiksklaar bleekwater) is het risico op ernstige symptomen eerder beperkt, tenzij het over grote hoeveelheden of langdurige blootstellingen gaat of wanneer de oplossing met andere producten wordt gemengd.
  • Een blootstelling aan geconcentreerde oplossingen (≥ 5 % natriumhypochloriet) houdt een reëel gevaar voor ernstige symptomen in. 
 
 
 
 

Preventie

  • Gebruik nooit bleekwater in combinatie met andere producten.

  • Giet geen javel over in flessen of containers bestemd voor voedingsmiddelen, om accidenteel inslikken te vermijden.

  • Bewaar bleekwater buiten het bereik van kinderen.

 
 
 
 

Meer weten?

‘Bleekwater’ is een oplossing van natriumhypochloriet in water

Natriumhypochloriet heeft een lange geschiedenis. Omstreeks 1785 ontwikkelde de Fransman Berthollet vloeibare bleekmiddelen op basis van hypochloriet. Dat gebeurde in het dorp Javel. Het bedrijf dat dit product op de markt bracht noemde het 'liqueur de Javel'. Het is nog steeds bekend als 'eau de Javel' of ‘javel’. Bleekwater is eveneens een veel gebruikt synoniem voor een oplossing van natriumhypochloriet. Er bestaan verdunde en geconcentreerde oplossingen van natriumhypochloriet.

  • *verdunde oplossingen (1-5 % natriumhypochloriet) zijn huishoudelijk bleekwater ‘klaar voor gebruik’ en een verdunde oplossing bekomen door ‘chloortabletten’ in water op te lossen. ‘Chloortabletten’ zijn tabletten op basis van dichloroisocyanuraat (synoniem: troclosene). In water wordt dichloroisocyanuraat omgezet in natriumhypochloriet en wordt er dus een oplossing van bleekwater of javel gevormd. Afhankelijk van de verhouding tabletten /water wordt een verdunde of een geconcentreerde oplossing bekomen.

  • **geconcentreerde oplossingen (> 5 % natriumhypochloriet) zijn huishoudelijk bleekwater dat nog moet verdund worden, industriële bleekwaters, chloorproducten voor zwembaden en geconcentreerde oplossingen door ‘chloortabletten’ in water op te lossen.