Welke kastanjes zijn eetbaar en welke niet?

 
 
De herfst is het seizoen van de kastanjes, noten en eikels. Het moment bij uitstek om ze te oogsten. Goed om weten is dat sommige vruchten eetbaar zijn, maar andere niet. Er is verwarring troef. Oppassen dus.
 
 
 
 

Behandeling

Het Antigifcentrum krijgt zo’n 30 oproepen per jaar voor kastanjes, zowel voor de tamme als de wilde variëteit. Tien procent van deze oproepen betreft dieren, de andere oproepen betreffen de helft volwassenen en de helft kinderen. Bij 1 op 3 gevallen treden er symptomen op na het eten van paardenkastanjes, vooral maagdarmklachten zoals misselijkheid, buikloop en buikkrampen. De behandeling is meestal symptomatisch.

 
 
 
 

Risico

De tamme kastanje (Castanea sativa) herken je vooral aan de bolster met lange fijne stekelige naalden.
  • De tamme kastanje (Castanea sativa) herken je vooral aan de bolster met lange fijne stekelige naalden. Ze is ovaalvormig met aan de bovenzijde een platte kant en onderaan een wit uitsteekseltje. Vaak zitten er meerdere kastanjes in dezelfde bolster. Deze kastanjes zijn rauw eetbaar en smaken nootachtig. Gepoft, geroosterd of verwerkt in een puree zijn ze bovendien zoet van smaak.
  • De wilde- of paardenkastanje (Aesculus hippocastanum) daarentegen herken je aan de bolster, die kortere stekels heeft. In de bolster zit doorgaans maar één kastanje die bijna helemaal rond is van vorm. De kastanje smaakt erg bitter en is niet eetbaar. Zowel vruchten, bolsters, bladeren als twijgen zijn giftig voor mens en dier (met uitzondering voor geiten en varkens). De giftige bestanddelen in de kastanje zijn aescine (saponinen), coumarines en flavonolglycosiden. Saponinen werken irriterend op het maag-darmkanaal. De toevallige inname van één of twee vruchten kan misselijkheid en braken veroorzaken. Bij inname van een grote paardenkastanje (>4 cm diameter), kan het zijn dat die moeilijk te verteren is.
  • Eikels zijn niet eetbaar voor de mens. Ze bevatten giftige tannines. Deze stoffen binden zich aan de eiwitten van het darmslijmvlies waardoor de opname van voedingsstoffen in de darm verhinderd wordt. Symptomen die kunnen optreden na het eten van groene eikels zijn constipatie, gevolgd door buikpijn, een bloederige buikloop en gebrek aan eetlust. Voor de mens zijn geen ernstige vergiftigingsgevallen beschreven. Het eten van 1 tot 3 eikels stelt doorgaans geen ernstige problemen.
  • Beukennoten zijn wel eetbaar, maar in grotere hoeveelheden (>50) kunnen er maag-darmklachten optreden. Verse, groene beukennootjes bevatten giftige saponinen, die verdwijnen door ze te laten drogen in de zon of te roosteren op een vuur. De beuk staat vermeld op de lijst van gevaarlijke planten die niet mogen gebruikt worden als levensmiddelen (KB 27/08/1997).
 
 
 
 

Meer weten?

Een interessant weetje is dat de bevolking in de Tweede Wereldoorlog werd aangespoord om kastanjes, eikels en beukennoten te rapen. Door de schaarste aan grondstoffen was er hongersnood en werd er gezocht naar alternatieve voedingsmiddelen. De vruchten en noten werden gemalen en verwerkt als koeken voor veevoer. Het meel van de eikels werd gebruikt als surrogaat-koffie.