| Elektronische sigaretten en de vloeibare (na)vullingen

In wat volgt worden de (mogelijke) risico’s verbonden aan het gebruik van vloeibare nicotinebevattende (na)vullingen (ook wel e-liquids, e-vloeistoffen of e-juice genaamd) besproken. Nicotine is een giftige stof. Bij kinderen kan het inslikken van zelfs een beperkte hoeveelheid van deze (na)vullingen al een ernstige vergiftiging veroorzaken. Ook het vullen van e-sigaretten met vloeistoffen die hiervoor niet geschikt en/of te geconcentreerd zijn, maar ook het gebruik van deze vloeistoffen op een andere wijze dan aangewezen, houdt risico’s in. Naast het acute risico, is ook het chronisch gebruik (roken) van e-sigaretten mogelijks schadelijk. Recent onderzoek toont een toename van klachten na het gebruik van e-sigaretten. Het betreft voornamelijk problemen van de luchtwegen. In 2020, rapporteerde het Amerikaanse Centers for Disease Control (CDC) 2807 ziekenhuisopnames en overlijdens, waarvan 68 overlijdens, door EVALI (E-cigarette or Vaping product use Associated Lung Injury), een gevolg van vapen. In de meerderheid van de gevallen ging het om gebruikers van tetrahydrocannabinol (THC) aanwezig in e-sigaretten. Onderzoek heeft aangetoond dat vitamine E-acetaat, een toevoegsel aanwezig in THC bevattende e-sigaretten, hoogstwaarschijnlijk verantwoordelijk is voor het ontstaan van EVALI. Daarom adviseert het CDC het gebruik van THC bevattende (na)vullingen af. Vapen kan ook andere longaandoeningen zoals astma, chronisch obstructief longlijden, bronchiolitis, enzovoort veroorzaken. Er is toenemende evidentie dat chronische gebruikers van e-sigaretten niet alleen aan nicotine blootgesteld zijn, maar ook aan andere potentieel schadelijke en kankerverwekkende stoffen waaronder vluchtige organische stoffen (vb.benzeen), formaldehyde, zware metalen, fijn stof, enz. De schadelijke effecten van het gebruik van e-sigaretten op lange termijn is onderwerp van verder onderzoek.

Symptomen

De meest voorkomende ongevallen met vloeibare vullingen gebeuren door inslikken, huidcontact of contact met de ogen.

Een elektronische sigaret (of e-sigaret) werkt op de elektriciteit van een batterij om de handeling van roken te simuleren. Er is geen verbranding.

De meest voorkomende ongevallen met vloeibare (na)vullingen gebeuren door inslikken, huidcontact of contact met de ogen. De ernst van de vergiftiging hangt af van de hoeveelheid ingenomen nicotine.

Bij inslikken

De symptomen na het inslikken variëren, naargelang de hoeveelheid ingenomen vloeistof en de concentratie nicotine ervan.

Eerste tekenen van een vergiftiging zijn misselijkheid, braken, bleekheid, duizeligheid, hoofdpijn, hartkloppingen, enz. Bij ernstige vergiftigingen kunnen zich stuipen (convulsies), hartritmestoornissen en ademhalingsproblemen voordoen met mogelijks dodelijke afloop.

Bij kinderen kan zelfs een (zeer) beperkte dosis nicotine reeds een ernstige vergiftiging veroorzaken! Enkele ml vloeistof kunnen dus al (levens)gevaarlijk zijn.

Bij huidcontact

Bij huidcontact kan er irritatie optreden.

Bovendien kan de nicotine worden geabsorbeerd door de huid en zo een vergiftiging veroorzaken.

Bij oogcontact

Irritatie van het oog is mogelijk. In zeer zeldzame gevallen, kan een letsel t.h.v. het hoornvlies, optreden of kan de nicotine geabsorbeerd worden en een vergiftiging veroorzaken.

Bij inhalatie

Ernstige klachten van de luchtwegen kunnen optreden zoals hoesten, kortademigheid en drukkende pijn ter hoogte van de borst.

Soms gaan deze klachten gepaard met braken, misselijkheid, koorts en/of vermoeidheid.

Behandeling

Bij een ongeval met vloeibare (na)vullingen voor elektronische sigaretten neem je best meteen contact op met het Antigifcentrum (070 245 245 – gratis) of je huisarts.

Om het risico te kunnen inschatten, zal men enkele vragen stellen:

Wat is de naam van het betrokken product + is er een etiket of label aanwezig?
Wat is de leeftijd van het slachtoffer?
Wat is de ingenomen hoeveelheid?
Over welk type blootstelling gaat het? (inslikken, huidcontact, oogcontact, …)
Wat is de tijd tussen het ongeval en dit gesprek?
Zijn er reeds symptomen aanwezig?

De behandeling bestaat uit bestrijding van de symptomen en het opvolgen van de vitale functies van het slachtoffer. Er bestaat geen specifiek tegengif.

Bij inslikken

Bij inslikken van vloeibare vullingen kan je de mond spoelen en enkele slokjes water te drinken geven.

Voor kinderen kunnen enkele ml vloeistof al gevaarlijk zijn. Daarom is bij kinderen tot en met de leeftijd van 13 jaar steeds observatie in het ziekenhuis aangewezen, zelfs bij blootstelling aan kleine hoeveelheden.

Bij huidcontact

Was de huid met water en zeep en spoel grondig na. Als er symptomen optreden (roodheid, irritatie, ...), neem dan contact op met je huisarts.

Bij oogcontact

Spoel het oog grondig gedurende meerdere minuten met lauw, stromend kraantjeswater. Als na het spoelen de symptomen aanhouden (rode ogen, irritatie, ongemak, pijn, troebel zicht), contacteer je huisarts.

Bij inhalatie

Bij aanwezigheid van symptomen, zoals klachten aan de luchtwegen (hoesten, kortademigheid, drukkende pijn ter hoogte van de borst) contacteer je best je huisarts, ook wanneer deze klachten pas enkele dagen later optreden. Soms gaan deze klachten gepaard met braken, misselijkheid, koorts en/of vermoeidheid.

Toxiciteit

Nicotine is één van de voornaamste oorzaken van de verslavende werking van roken. Het is ook een krachtig zenuwgif, dat o.a. in insecticiden gebruikt wordt. Maar ook voor mensen is nicotine giftig.

Risico

De e-sigaret is een relatief nieuw product op de markt. Vooral de vloeibare (na)vullingen vormen een risico op vergiftiging. De aanwezigheid van nicotine in een aantal modellen maakt van de e-sigaret geen onschuldig product.

Net zoals gewone sigaretten(peuken) gevaarlijk zijn voor kinderen, vormen e-sigaretten en de (na)vullingen die nicotine bevatten een risico voor hen.

Er is steeds meer wetenschappelijk bewijs betreffende het schadelijke effect op de gezondheid, en is dit onderwerp van verder onderzoek. De Hoge Gezondheidsraad (HGR) concludeert evenwel: "Het relatieve risico van e-sigaret ten opzichte van niet roken is duidelijk: de e-sigaret is niet zonder risico; ze valt dus af te raden voor niet-rokers, waaronder zeker de jongeren. Het relatieve risico van de e-sigaret ten opzichte van roken is eveneens duidelijk: de e-sigaret wordt minder schadelijk ingeschat dan roken; ze vormt voor rokers een beter alternatief dan roken en kan als rookstopmiddel gebruikt worden."

Preventie

Net zoals gewone sigaretten(peuken) gevaarlijk zijn voor kinderen, vormen elektronische sigaretten en de vullingen die nicotine bevatten een risico voor hen.

Vloeibare vullingen voor elektronische sigaretten kunnen nicotine bevatten. Bewaar de (na)vullingen op een aparte plaats om verwisseling met vitamines of medicatie te vermijden. Door hun vaak kleurrijke verpakking, zijn e-vloeistoffen aantrekkelijk voor kinderen. Hou ze daarom buiten bereik van kinderen!
Pakketten waar de gebruiker zelf zijn vulling samenstelt kunnen grote hoeveelheden nicotine bevatten. Een ongeluk of een vergissing in dosering is snel gebeurd! De online verkoop van e-sigaretten en vullingen met nicotine is trouwens verboden in België.
Volg steeds de gebruiksaanwijzingen van het product en vul enkel na met producten die hiervoor bedoeld zijn.
Ondanks de publiciteit is de elektronische sigaret geen onschuldig product. Ter info volgen hier enkele interessante artikels en wetteksten over dit onderwerp:
- Het advies van de Hoge Gezondheidsraad nr. 9549 - België (PDF)
- Hoe schadelijk is de e-sigaret? (Vlaams Instituut voor Gezond Leven)
- Richtlijn 2014/40/EU Tabak (PDF)
- Publicatie koninklijk besluit over elektronische sigaretten
- La cigarette électronique : nouvelle menace pour la santé publique?
- https://www.cdc.gov/tobacco/basic_information/e-cigarettes/severe-lung-disease.html
- https://www.fda.gov/news-events/press-announcements/fda-warns-more-compa...
- European commission - Study on identification of potential risks to public health associated with the use of refillable electronic cigarettes and development of technical specifications for refill mechanisms- Final report https://ec.europa.eu/health/sites/health/files/tobacco/docs/potentialris...

Meer weten?

Een elektronische sigaret (of e-sigaret) werkt op de elektriciteit van een batterij, om de handeling van roken te simuleren. Er is geen verbranding. Ze heeft een weerstand en een vulling met vloeistof (e-liquid). Wanneer de gebruiker aan de sigaret trekt, wordt de vloeistof in de vulling verwarmd en kan men de dampen inhaleren. Visueel lijkt deze stoom erg op de rook van een echte sigaret. Aan deze stoom kan een smaakstof worden toegevoegd, al dan niet met nicotine.

Elektronische sigaretten winnen aan populariteit als middel om te stoppen met roken, ter vervanging van de gewone sigaret of als middel om cannabidiol (een stof die voorkomt in cannabis) of andere substanties te roken.

Een nieuwe EU-richtlijn inzake tabaksproducten doet een aantal aanbevelingen en verplichtingen over de toestellen en de vloeibare vulling. Deze Europese richtlijn is ondertussen omgezet in Belgische wetgeving: Koninklijk Besluit betreffende het fabriceren en het in de handel brengen van elektronische sigaretten.

De navulverpakkingen met nicotine mogen maximaal 10 ml vloeistof (e-liquid) bevatten. De concentratie van nicotine in de vloeistof kan het wettelijk maximum van 20 mg/ml bedragen.