Sinds enkele jaren gebeuren er regelmatig ongevallen en agressies met zelfverdedigingssprays. Alhoewel de verkoop en het gebruik ervan in België verboden zijn, blijken ze toch gemakkelijk te vinden. In een aantal buurlanden (Duitsland, Frankrijk…) is de verkoop vrij en ook via het internet worden ze te koop aangeboden. Het zijn sterk irriterende stoffen. Bij gebruik binnenkamers of zelfs buiten geven ze overvloedige traanvorming en wordt het slachtoffer weerloos. Gelijkaardige producten worden door de politie gebruikt bij betogingen.
Symptomen
Er zijn twee mogelijke situaties:
Verneveling op afstand
- Onmiddellijk tranen en pijn in de ogen.
- Prikkeling van de keel en ademhalingswegen.
- Bij gevoelige personen (astmalijders): eventueel een astma-aanval, zeker bij langdurige blootstelling (bvb. in een kleine gesloten ruimte).
Het slachtoffer wordt rechtstreeks bespoten
Dit gebeurt regelmatig bij kinderen die met een bus spelen of bij agressies op minder dan één meter afstand.
- In de ogen: hevige pijn met sterke traanvorming. Er is gevaar voor verbranding van het hoornvlies.
- Op de huid: sterke irritatie en hevige pijn (die dikwijls nog toeneemt bij spoelen met water). 's Anderendaags is de huid dikwijls rood en gezwollen, zeker aan de oogleden. Bij kleine kinderen zijn blaren mogelijk (dit zijn brandwonden van de tweede graad!)
- Prikkeling van de keel en de ademhalingswegen. (Astma-aanval mogelijk.)
- Soms spijsverteringsstoornissen: misselijkheid of maagpijn.
Behandeling
Wat te doen als iemand met pepperspray in contact is gekomen?
De persoon is niet rechtstreeks bespoten
- Bij een incident in een gesloten ruimte verlaat je die ruimte zo snel mogelijk.
- Mensen die ademhalingsmoeilijkheden krijgen, hebben doktershulp nodig. Personen die lijden aan astma maar geen symptomen hebben, moeten weten dat de ademhalingsproblemen ook laattijdig kunnen optreden.
- Raad het slachtoffer aan van kledij te veranderen, een douche te nemen en de haren te wassen.
- Na verluchting dient het lokaal grondig gereinigd te worden. Aangezien het om kleine deeltjes gaat moeten alle oppervlakten schoongemaakt worden met water en zeep. Alle stoffen (gordijnen, overgordijnen, tapijten) moeten gereinigd worden. Dit moet erg grondig gebeuren, zoniet zal het prikkelende effect niet verdwijnen.
Het slachtoffer is van dichtbij (minder dan 1 m) bespoten
Het product moet zo snel moglijk van het slachtoffer worden verwijderd:
- Spoel de ogen gedurende ten minste 5 minuten met stromend water onder een kraan of in de douche.
- Reinig de huid (meestal het aangezicht) met een vettig product (bijvoorbeeld crème voor demaquillage, Nivea crème, bij gebrek hieraan: slaolie…). Reinig kleine stukjes huid tegelijk en verander dikwijls van watje om te vermijden dat het irriterende product overgebracht wordt naar gedeelten waar het zich nog niet bevond.
- Verwijder kledij en stop ze in een plastieken zak.
- Was de haren met shampoo.
Het slachtoffer moet onderzocht worden door een huisarts of een oogarts om eventuele letsels op te sporen.
Wanneer ‘s anderendaags de huid rood en gezwollen is, kan een zwak gedoseerde cortisonezalf nuttig zijn. Als er blaren optreden moeten die behandeld worden als brandwonden. Controle door een arts is aangewezen.
De reiniging van de lokalen: zoals hoger.
Toxiciteit
De prikkelende stoffen die zo kenmerkend zijn voor peppersprays variëren van capsaïcine (chilipeper extract), peper, mosterdextract en soms CS (chlorobenzylidene malononitrile). Eigenlijk gaat het niet om gas maar een suspensie van deeltjes in een vloeistof. Dit is belangrijk te weten om het product weg te krijgen!
Deze stoffen hebben een gelijkaardig effect en werken in op de slijmvliezen, voornamelijk de ogen, zonder ernstige schade te veroorzaken. In grote hoeveelheden kunnen ademhalingsproblemen optreden
Preventie
Pepperspray in je tas vormt een risico voor jezelf en je kind.