Reuzenberenklauw (heracleum mantegazzianum)
Symptomen
Als de huid in contact komt met het sap van deze plant en wordt blootgesteld aan UV-stralen (zon of zonnebank), kunnen er na 24 uur of later huidletsels ontstaan. De letsels kunnen er uitzien als echte brandwonden. Deze overgevoeligheid voor de zon kan meerdere dagen aanhouden.
Behandeling
- In geval van huidcontact moet men de huid meteen grondig wassen.
- Verander van kleren, als deze ook met het sap in aanraking zijn gekomen.
- Daarna moet gedurende minstens een week elke blootstelling aan zonlicht worden vermeden (dragen van bedekkende kledij, gebruik van een zonnecrème met hoge beschermingsfactor). Verschijnen er toch huidletsels, dan is het raadplegen van een arts aangewezen.
Toxiciteit
De fototoxische reactie wordt veroorzaakt door de aanwezigheid van furocoumarinen in alle delen van de plant, die geactiveerd worden onder invloed van licht. De letsels kunnen de vorm aannemen van roodheid, met plaatselijke zwelling en kleine blaasjes, maar bijna steeds vormen er zich grote blaren die één à twee dagen nodig hebben om tot volle ontwikkeling te komen. Het is mogelijk dat de letsels er als echte brandwonden uitzien. Na de genezing kunnen er ook bruine vlekken overblijven: we spreken dan van restpigmentatie.
Preventie
- Opgepast tijdens werkzaamheden in de tuin. Vermijd dat er druppeltjes vocht op de huid terechtkomen. Men moet weten dat het sap soms dwars door de kledij tot op de huid kan doordringen!
- Vermijd wandelen of spelen op plaatsen waar de reuzenberenklauw groeit.
- Jonge kinderen kunnen deze indrukwekkende plant gemakkelijk aanzien voor 'speelgoed'. De plant zou dan ook nooit mogen worden aangeplant in de omgeving van kinderspeelplaatsen.
Meer weten?
Latijnse naam: Heracleum mantegazzianum. Franse naam: Berce géante du Caucase.
De reuzenberenklauw behoort tot de schermbloemfamilie (Apiaceae). Uitgroeiend tot een hoogte van drie meter en met bloemschermen met een diameter tot een halve meter, is de reuzenberenklauw een veel imposantere verschijning dan de inheemse en wijd verspreide gewone berenklauw (Heracleum sphondylium). De vierdelige bladeren worden meer dan één meter lang. De stengel is bezet met stijve, op rode knobbeltjes ingeplante haren, die bij aanraking gemakkelijk afbreken, waardoor plantensap vrijkomt. De rechte, dikke, holle stengels eindigen in grote, witte bloemschermen, die zijn opgebouwd uit 50 tot 120 kleine schermpjes. Elk van de twee platte, lichtbruine deelvruchtjes bevat één zaad en is voorzien van vier roodbruine oliestriemen, die een vluchtige olie bevatten (vrij sterke, onaangename geur bij kneuzen van de vruchtjes).
Verwilderde planten liggen aan de basis van de recente sterke expansie van de soort langs autowegen (vooral in de middenberm), langs spoorwegen, op braakliggende terreinen enz. De plant bloeit in juni-juli.
Elke zomer in de maanden mei, juni en juli krijgt het Antigifcentrum een groot aantal oproepen voor dit soort huidletsels.
Andere planten met fototoxische eigenschappen:
Andere berenklauwsoorten (Heracleum sphondyllium en andere).
Brandpastinaak (Pastinaca sativa subsp. urens).
Selderij (Apium graveolens), groot akkerscherm (Ammi majus).
Lavas (Levisticum officinale).
Peterselie (Petroselinum crispum).
Bergamotcitroen (Citrus aurantium subspecies bergamia).
Wijnruit (Ruta graveolens).
Sint-Janskruid (Hypericum perforatum).
Ook de inname van sommige geneesmiddelen kan fototoxische huidreacties veroorzaken. Het is dus belangrijk aandachtig de bijsluiter te lezen of raad te vragen aan je huisarts of apotheker. Carbolineum, een houtbeschermingsmiddel, kan dezelfde reactie veroorzaken.