Taxus (Taxus baccata)

Symptomen

• Bij mensen
  Eén tot twee uur na de inname van naalden of zaden treden de volgende verschijnselen op: braken, diarree, buikkrampen, duizeligheid, hallucinaties, verwijding van de pupillen. Bij een zware intoxicatie volgen daarna stuipen, een onregelmatige polsslag (eerst snel, later traag), hartritmestoornissen, een sterke daling van de bloeddruk en een plotse dood door hart en ademhalingsstilstand.

  Intoxicaties met dodelijke afloop bij mensen zijn vrijwel uitsluitend te wijten aan vrijwillige inname van plantenmateriaal of aftreksels hiervan. 

• Bij kinderen
  Jonge kinderen steken wel eens de fel gekleurde bessen in de mond. Meestal kauwen ze niet op de pit of ze spuwen de pit uit omwille van de bittere smaak. Dergelijke gevallen verlopen meestal zonder symptomen.

• Bij dieren
  Ook dieren worden getroffen door het gif van de taxus. Er zijn intoxicaties beschreven bij paarden, ezels, runderen, schapen, varkens, konijnen, pluimvee, honden en katten. Dieren worden vooral blootgesteld op het moment waarop taxushagen gesnoeid worden of door weersomstandigheden omgevallen zijn. Een acute vergiftiging doet zich meestal voor als een plotse dood zonder voorafgaande ziekteverschijnselen. Vooral paarden zijn hier gevoelig aan. Zij kunnen dood neervallen, vijf minuten na de inname van taxusnaalden. De dodelijke dosis voor een paard wordt geschat op 0,5 tot 2 gram naalden per kg lichaamsgewicht.

  Soms manifesteert zich een intoxicatie aanvankelijk minder ernstig met symptomen als braken, diarree, beven, opwinding, valneiging en trage hartslag, maar uiteindelijk toch leidend tot bewustzijnsverlies en overlijden.

Behandeling

• Bij mensen

• Inname van vruchtvlees alleen (bijvoorbeeld een kindje dat een besje eet en de pit uitspuwt) behoeft geen behandeling.

• Na inname van volledige vruchtjes of na inname van naalden neem je best contact met het Antigifcentrum (070 245 245). Het Antigifcentrum zal samen met jou evalueren of het slachtoffer moet overgebracht worden naar het ziekenhuis voor observatie op intensieve zorgen.

• Bij dieren
  In de meeste gevallen komt men te laat voor een behandeling. In zeldzame gevallen kan de veearts een levensreddende behandeling instellen, wanneer hij het dier vroegtijdig kan onderzoeken.

Toxiciteit

Alle delen van de taxus - met uitzondering van het rode vruchtvlees van de rode schijnbessen - bevatten een heel krachtig gif, het taxine, dat ook na het drogen, koken of bewaren actief blijft. Daarnaast bevat taxus prikkelende vluchtige oliën. De naalden hebben het hoogste taxinegehalte.

Taxine is een cardiotoxische stof die eerst een prikkelende, daarna een verlammende werking op het hart en het ademhalingscentrum van mens en dier heeft. Taxine zelf is niet irriterend: de irritatie die bij een taxusvergiftiging optreedt in het maag-darmstelsel wordt veroorzaakt door de vluchtige oliën. Bij de mens treden één tot twee uur na het eten van zaden of naalden de volgende verschijnselen op: braken, diarree, buikkrampen, duizeligheid, hallucinaties, verwijding van de pupillen. Bij een zware intoxicatie volgen daarna stuipen, een onregelmatige polsslag, hartritmestoornissen, een sterke daling van de bloeddruk en een plotse dood door hart- en ademhalingsstilstand.

Ook dieren, en in het bijzonder paarden zijn bijzonder gevoelig voor de giftige taxus.