Mariene toxines

 
 
Het consumeren van schelpdieren (mosselen, oesters, sint-jakobsschelpen) kan in uitzonderlijke gevallen samengaan met een voedselvergiftiging.
 
 
 
 

Symptomen

Verschillende soorten symptomen kunnen optreden als gevolg van een vergiftiging met mariene toxines. Aangetaste schelpdieren veroorzaken vier soorten ziekteverschijnselen, afhankelijk van de schuldige toxine. Maag-darmklachten (diarrhetic shellfish poisoning) zijn de meeste voorkomende problemen, tijdens een uitbraak in 2002 werden in Antwerpen zo’n 400 gevallen gemeld na de consumptie van Deense mosselen.

De drie andere ziektebeelden komen in ons land zelden voor en houden naast gelijkaardige gastro-intestinale problemen o.a. volgende symptomen in: gevoelloosheid tot verlamming (bij paralyserende schelpdiervergiftiging), gevoelloosheid/duizeligheid (neurotoxische schelpdiervergiftiging) en verwarring/geheugenverlies (amnesic shellfish poisoning).

 
 
 
 

Toxiciteit

Mariene toxines worden geproduceerd door diverse soorten algen en micro-algen. Algenbloei is een zomers fenomeen waarbij massale hoeveelheden algen (onder invloed van de hitte en vervuiling) tot ontwikkeling komen en daarbij zeer giftige stoffen aanmaken. Deze toxines kunnen zich opstapelen in de weefsels van vissen en zeevruchten, en vervolgens in de voedselketen van de mens terechtkomen. Schelpdieren worden aangetast door de gifstoffen vanwege hun voedingsgewoonten. Deze dieren verzamelen hun kostje door het filteren van voedingsdeeltjes uit het zeewater. Daarin kunnen ook algen zitten die gifstoffen produceren. De toxines hopen zich dan op in het spijsverteringskanaal, zonder dat de schelpdieren daar zelf ziek van worden.

 
 
 
 

Risico

Er zijn verschillende oorzaken van een voedselvergiftiging na het eten van zeevruchten: een bacteriële of virale infectie, contaminatie door vervuilende stoffen (zware metalen, koolwaterstoffen, …). Maar ook gifstoffen aanwezig in het zeewater – mariene toxines – kunnen voor een intoxicatie zorgen. Daarom is het af te raden om zelf in de natuur op zoek te gaan naar schelpdieren. Een uitbraak van een schelpdiervergiftiging blijft gelukkig eerder zeldzaam. Het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) voert hieromtrent preventieve inspecties uit.

 
 
 
 

Preventie

Om bacteriële infecties te vermijden is het belangrijk om hygiënisch te werk te gaan.

Om bacteriële infecties te vermijden is het belangrijk om hygiënisch te werk te gaan. Spoel de zeevruchten grondig af voor consumptie. Verwijder ook alle beschadigde (en reeds dode) exemplaren. Schelpdieren worden gewoonlijk levend bereid. Let verder op een zorgvuldige bewaring van de zeevruchten, bijvoorbeeld in de koelkast of koelbox.

Wegens het risico op vergiftiging is het niet aan te raden om zelf schelpdieren te verzamelen voor consumptie.